Itinerarium Mentis in Deum
Prologus
1. In
principio primum principiurn, a quo cunctae illuminationes descendunt tanquam a Patre
luminum, a quo est omne datum optimum et omne donum perfectum,1 Patrem scilicet aeternum,
invoco per Filium eius, Dominum nostrum Iesum Christum, ut intercessione sanctissimae
Virginis Mariae, genitricis eiusdem Dei et Domini nostri Iesu Christi, et beati Francisci,
ducis et patris nostri, det illuminatos oculos mentis nostrae ad dirigendos pedes nostros
in viam pacis illius, quae exsuperat omnem sensum,2 quae pacem evangelizavit et dedit
Dominus noster Iesus Christus; cuius praedicationis repetitor fiut pater noster
Franciscus, in omni sua praedicatione pacem in principio et in fine annuntians, in omni
salutatione pacem optans, in omni contemplatione ad ecstaticam pacem suspirans, tanquam
civis illius Ierusalem, de qua dicit vir ille pacis, qui cum his qui oderunt pacem, erat
pacificus: Rogate quae ad pacem sunt Ierusalem. Sciebat enim, quod thronus Salomonis non
erat nisi in pace, cum scriptum sit: In pace factus est locus eius, et habitatio eius in
Sion.3
2. Cum
igitur exemplo beatissimi patris Francisci hanc pacem anhelo spintu quaererem, ego
peccator, qui loco ipsius patris beatissuni post eius transitum septimus in generali
fratrum rninisterio per ornnia indignus succedo; contigit ut nutu divino circa Beati
ipsius transitum, anno trigesimo tertio ad montem Alvernae tanquam ad locum quietum amore
quaerendi pacem spiritus declinarem, ibique existens, dum mente tractarem aliquas mentales
ascensiones in Deum,inter alia occurit illud miraculum, quod in praedicto loco contigit
ipsi beato Francisco, de visione scilicet Seraph alati ad instar Crucifixi. In cuius
consideratione statim visum est mihi, quod visio illa praetenderet ipsius patris
suspensionem in contemplando et viam, per quam pervenitur ad eam.
3. Nam per
senas alas illas recte intelligi possunt sex illuminationum suspensiones, quibus anima
quasi quibusdam gradibus vel itinenbus disponitur, ut transeat ad pacem per ecstaticos
excessus sapientiae christianae. Via autem non est nisi per ardentissimum amorem
Crucifixi, qui adeo Paulum ad tertium caelum raptum transformavit in Christum, ut diceret:
Christo confixus sum cruci, vivo autm, iam non ego, vivit vero in m Christus;4 qui etiam
adeo mentem Francisci absorbuit, quod mense in carne patuit, dum sacratissima passionis
stigmata in corpore suo ante mortem per biennium deportavit. Effigies igitur sex alarum
seraphicarum insinuat sex illuminationes scalares, quae a creaturis incipiunt et perducunt
usque ad Deum, ad quem nemo intrat recte nisi per Crucifixum. Nam qui non intrat per
ostium, sed ascendit aliunde, ille fur et latro. Si quis vero per hoc ostium introierit,
ingredietur et egredietur et pascua inveniet.5 Propter quod dicit Ioannes in Apocalypsi:
Beati qui lavant vestimenta sua in sanguine Agni, ut sit potestas eorum in ligno vitae, et
per portas ingrediantur civitatem,6 quasi dicat, quod per contemplationem ingredi non
potest Jerusalem supernam, nisi per sanguinem Agni intret tanquam per portam. Non enim
dispositus est aliquo modo ad contemplationes divinas, quae ad mentales ducunt excessus,
nisi cum Daniele sit vir desideriorum.7 Desideria autem in nobis inflammantur dupliciter,
scilicet per clamorem orationis, quae rugire facit a gemitu cordis8 et per fulgorem
speculationis, qua mens ad radios lucis directissime et intensissime se convertit.
4. Igitur
ad gemitum orationis per Christum crucifixum, per cuius sanguinem purgamur a sordibus
vitiorum9 primum quidem lectorem invito, ne forte credat, quod sibi sufficiat lectio sine
unctione,10 speculatio sine devotione, investigatio sine admiratione, circumspectio sine
exsultatione, industria sine pietate, scientia sine caritate, intelligentia sine
humilitate, studium absque divina gratia, speculum absque sapientia divinitus inspirata. -
Praeventis igitur divine gratia, humilibus et piis, compunctis et devotis, unctis oleo
laetitiae11 et amatoribus divinae sapientiae et eius desiderio inflammatis, vacare
volentibus ad Deum magnificandum, admirandum et etiam degustandum, speculationes subiectas
propono, insinuans, quod parum aut nihil est speculum exterius propositum, nisi speculum
mentis nostrae tersum fuerit et politum. Exerce igitur te, homo Dei, prius ad stimulum
conscientiae remordentem, antequam oculos eleves ad radios sapientiae in eius speculis
relucentes, ne forte ex ipsa radiorum speculatione in graviorem incidas foveam tenebrarum.
5. Placuit
autem distinguere tractatum in septem capitula, praemittendo titulos ad faciliorem
intelligentiam dicendorum. Rogo igitur, quod magis pensetur intentio scribentis quam opus,
magis dictorum sensus quam sermo incultus, magis veritas quam venustas, magis exercitatio
affectus quam eruditio intellectus. Quod ut fiat, non est harum speculationum progressus
perfunctorie transcurrendus, sed morosissime ruminandus.
Explicit Prologus